مقدمه
کمیته امداد امام خمینی (ره) براساس اندیشه و تفکر دینی و فقهی حضرت امام خمینی (ره) و به دست ایشان با هویتی دینی و مردمی، جهادی، عام‌المنفعه و غیر انتفاعی تأسیس شد تا پیام آور فرهنگ احسان، ایثار، انفاق و نیکوکاری در جامعهٔ اسلامی بوده و غیرت و کرامت انسانی را در حمایت از محرومان حفظ کند.
ماده یک:
نام کمیته امداد امام خمینی (ره) در این اساسنامه به اختصار امداد امام نامیده می‌شود.
ماده دو:
هدف از تشکیل امداد امام، توانمندسازی و شکوفایی استعدادها و تأمین خوداتکایی، تقویت و رشد ایمانی و اعتقادی نیازمندان و محرومان با ارائه خدمات اجتماعی، حمایتی، فرهنگی و معیشتی به آنان می‌باشد.
ماده سه:
امداد امام دارای شخصیت حقوقی ومقررات مالی و اداری و استخدامی مستقل است که تحت نظارت عالیهٔ مقام معظم ولایت مطلقه فقیه و طبق مفاد این اساسنامه اداره می‌شود
ماده چهار:
مرکز اصلی امداد امام تهران است که می‌تواند در سایر نقاط داخل یا خارج از کشور شعباتی را طبق ضوابط تأسیس کند.
تبصره: ایجاد واحدهای خارج از کشور طبق ضوابط ابلاغی دفتر مقام معظم رهبری خواهد بود.
ماده پنج:
امداد امام (ره) دارای تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران است.
ماده شش:
وظایف امداد امام عبارت است از:
۱- بررسی و شناخت انواع محرومیت‌های مادی و معنوی نیازمندان و تبیین آنها و شناسایی افراد و خانواده‌های لازم‌الحمایه در شهر، روستا و عشایر.
۲- پیشنهاد خط مشی، سیاست‌های اجرایی و طرح و برنامه‌های مؤثر برای رفع محرومیت‌ها در ابعاد مختلف به مراجع ذیربط با استفاده از تمام ظرفیت‌های مردمی، دینی و قانونی.
۳- فراهم آوردن امکانات لازم به منظور توانمندسازی، خوداتکایی، استقلال اقتصادی افراد و خانواده‌های نیازمند از طریق استعداد سنجی، مهارت آموزی، ایجاد اشتغال، آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و اعطای وام خدمات در حد توان.
۴- ایجاد تسهیلات لازم در جهت سلامت خانواده‌های نیازمند و تأمین خدمات بهداشتی و درمانی و اقدام به بیمه‌های درمانی و اجتماعی آنان در حد امکانات و قوانین و مقررات مربوطه.
۵- پرداخت نقدی و مساعدت‌های غیرنقدی از قبیل تأمین مسکن، جهیزیه و کمک به ازدواج نیازمندان.
۶- ارائه تسهیلات قرض‌الحسنه به نیازمندان در چهارچوب ضوابط مصوب هیأت امنا امداد امام از طریق:
الف ـ ایجاد صندوق قرض‌الحسنه باجذب سپرده‌های مردمی.
ب ـ بهره‌گیری از امکانات سایر صندوق‌های قرض‌الحسنه.
ج ـ بهره‌گیری از قرض‌الحسنه و تسهیلات بانک‌ها و مراکز دولتی.
د ـ استفاده از سایر ظرفیت‌های قانونی.
۷- ارائه خدمات فرهنگی به افراد و خانواده‌های نیازمند و ارتقاء باورهای دینی و سبک زندگی اسلامی آنان از طریق فعالیت‌های آموزشی، تربیتی با بهره‌گیری از ظرفیت حوزه‌های علمیه و دیگر مراکز فرهنگی.
۸- صیانت از نهاد خانواده و ارائه خدمات مشاوره، مددکاری و حمایت‌های لازم حقوقی و قضایی از افراد و خانواده‌های نیازمند.
۹- انتقال تجربیات و راهکارهای رفع فقر و کمک به نیازمندان دیگر کشورها در چهارچوب سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی ایران.
۱۰- ترویج و احیاء فرهنگ احسان و نیکوکاری واکرام ایتام و نشر سنّت‌های حسنهٔ اسلامی، جذب و جلب، تمرکز و مدیریت زکوات، صدقات، انفاقات، اعانات و درآمد موقوفات حمایتی و توانمندسازی که به نام امداد امام وقف می‌شود و مصرف آنها در جهت رفع انواع محرومیت‌های نیازمندان مطابق ضوابط اسلامی.
۱۱- ارتباط و هماهنگی با مؤسسات خیریه و تشکل‌های نیکوکاری مردمی داخل و خارج از کشور به منظور تعامل و تبادل تجربه و بهره‌گیری از ظرفیت‌های آنها در جهت انجام حمایت‌های مادی و معنوی از محرومان با تقویت و گسترش مشارکت مردمی.
۱۲- ایجاد ساز و کار قانونی به منظور هماهنگی و سامان‌دهی نظارت برحسن عمل مؤسسات خیریه رسمی مرتبط با فعالیت‌های امداد امام.
۱۳- انجام مأموریت‌هایی در چهارچوب اهداف و وظایف امداد امام که توسط مراجع قانونی تعیین و تأمین اعتبار می‌شود.
ماده هفت:
دارایی‌های امداد امام عبارت است از خالص کلیهٔ دارایی‌ها اعم از منقول و غیرمنقول و حقوق مادی و معنوی که به امداد امام واگذار شده و می‌شود یا از محل منابع مالی تأمین شده یا خواهد شد و در دفاتر امداد امام ثبت گردیده یا خواهد گردید که مجموعاً اموال ولی فقیه محسوب می‌گردد.
تبصره: هرگونه نقل و انتقال در دارایی‌ها و اموال و املاک و افزایش یا کاهش سرمایه براساس آیین‌نامه‌های مصوب هیأت امنا توسط رییس امداد امام انجام خواهد شد.
ماده هشت:
منابع مالی امداد امام عبارت است از:
الف ـ عنایات مقام معظم رهبری مدظله العالی.
ب ـ اعتبارات و کمک‌های دولت جمهوری اسلامی ایران.
ج ـ هدایا و کمک‌های مردمی، مؤسسات، سازمان‌ها و نهادهای داخل و خارج از کشور.
د ـ صدقات، نذورات، زکوات، انفاقات، هبه و ثلث و موقوفاتی که به نام امداد امام وقف می‌شود.
هـ ـ درآمد حاصل از فعالیت‌های اقتصادی شرکت‌ها و مؤسسات وابسته براساس سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری مدظله العالی.
و ـ فروش اموال (منقول و غیرمنقول).
ماده نه:
ارکان امداد امام عبارت است از:
الف ـ هیأت امنا
ب ـ رییس امداد امام
ج ـ حسابرس و بازرس (رکن نظارتی)
ماده ده:
هیأت امنا مرکب از ۵ تا ۷ نفر است که به انتخاب و حکم مقام معظم رهبری مدظله‌العالی برای مدت پنج سال تعیین می‌گردند.
تبصره ۱: هیأت امنا در اولین جلسه از بین اعضای خود دو نفر را به عنوان رییس و نایب رییس انتخاب می‌کند.
تبصره ۲: هیأت امنا دارای دبیرخانه‌ای است که وظایف، اختیارات و مسئولیت‌های آن طبق آیین نامهٔ مصوب ایشان تعیین می‌گردد.
تبصره ۳: هیأت امنا فردی را به عنوان دبیر انتخاب می‌کند.
تبصره ۴: هیأت امنا با حضور اکثریت اعضاء رسمیت یافته و تصمیمات آن متناسب با تعداد اعضاء با رأی موافق حداقل ۳ یا ۴ نفر از اعضاء تصویب می‌شود.
ماده یازده:
وظایف و اختیارات هیأت امنا عبارت است از:
پیشنهاد رییس امداد امام از میان اعضاء خود به مقام معظم رهبری مدظله العالی جهت تأیید و صدور حکم توسط معظم له.
۲- بررسی تغییرات لازم در اساسنامه و پیشنهاد آن به مقام معظم رهبری مدظله العالی.
۳- پیشنهاد سیاست‌های کلان جهت تصویب مقام معظم رهبری مدظله العالی.
۴- بررسی و تصویب سیاست‌ها و خط مشی‌های امداد امام به پیشنهاد رییس امداد امام.
۵- بررسی و تصویب تشکیلات، شرح وظایف کلان واحدهای سازمانی امداد امام با رویکرد مدیریت جهادی و مردمی به پیشنهاد رییس امداد امام براساس ضوابط ابلاغی دفتر مقام معظم رهبری.
۶- بررسی و تصویب برنامه و بودجهٔ سالانه امداد امام در چارچوب ضوابط ابلاغی دفتر مقام معظم رهبری به پیشنهاد رییس امداد امام.
۷- رسیدگی به گزارش عملکرد سالانه امداد امام و تأیید آن جهت ارائه به مقام معظم رهبری (مدظله العالی).
۸- استماع گزارش رییس امداد امام و تصویب صورت‌های مالی و عملکرد براساس گزارش حسابرس و بازرس قانونی.
۹- بررسی و تصویب آیین نامه‌های مالی، معاملاتی، استخدامی و سایر آیین‌نامه‌های مورد نیاز امداد امام در چارچوب ضوابط ابلاغی دفتر مقام معظم رهبری.
۱۰- تصویب اساسنامه سازمان‌ها و مؤسسات وابسته به پیشنهاد رییس امداد امام در چارچوب ضوابط ابلاغی دفتر مقام معظم رهبری.
۱۱- تأیید قائم مقام رییس امداد امام با پیشنهاد وی.
۱۲- تعیین حق الزحمه رییس امداد امام، قائم مقام ایشان و دبیر هیأت امنا.
۱۳- نظارت برحسن اجرای اوامر و سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری (مدظله العالی) و مصوبات هأت امنا
۱۴- تأیید، ایجاد یا انحلال دفاتر و واحدهای اصلی.
ماده دوازده:
وظایف رکن نظارتی امداد امام و مؤسسات و واحدهای تابعه و وابسته آن برعهده معاونت نظارت و حسابرسی دفتر مقام معظم رهبری است.
ماده سیزده:
رییس امداد امام به پیشنهاد هیأت امنا و حکم مقام معظم رهبری (مدظله العالی) به مدت ۵ سال منصوب و بالاترین مقام اجرایی امداد امام محسوب می‌شود. تمامی مجتمع‌ها، شرکت‌ها، مؤسسات، واحدهای تابعه و وابسته امداد امام (اعم از اقتصادی، خدماتی، حمایتی) زیر نظر رییس امداد امام اداره خواهد شد. ایشان مسئول اجرای کلیهٔ امور و هدایت فعالیت‌ها و حفظ حقوق و منافع امداد امام است و وظائف خود را در چارچوب منویات مقام معظم رهبری (مدظله العالی) و این اساسنامه و مصوبات هیأت امنا به انجام می‌رساند.
ماده چهارده:
وظایف و اختیارات رییس امداد امام عبارت است از:
۱- پیشنهاد اصلاح یا تغییر تشکیلات به هیأت امنا جهت تصویب.
۲- نمایندگی امداد امام در کلیهٔ مراجع و امضاء اسناد و اوراق بهادار تعهدآور.
۳- تهیه و تنظیم اهداف، سیاست‌ها، خط مشی‌ها، برنامه‌های میان مدت و بلند مدت و بودجهٔ سالیانهٔ امداد امام برای پیشنهاد به هیأت امنا جهت بررسی و تصویب.
۴- ارائه گزارش عملکرد و صورت‌های مالی سالانه امداد امام به هیأت امنا جهت بررسی و تصویب.
۵- تهیه آیین نامه‌های مالی، معاملاتی و استخدامی و سایر ضوابط و مقررات کلان مورد نیاز امداد امام برای پیشنهاد به هیأت امنا جهت بررسی و تصویب.
۶- نصب و عزل معاونین و مدیران کل استان‌ها، رؤساء و اعضاء هیأت مدیره مجتمع‌ها، شرکت‌ها، مؤسسات و واحدهای تابعه اعم از اقتصادی، خدماتی، حمایتی با رعایت سیاست‌های مصوب هیأت امنا.
۷- تعامل با سایر نهادها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی در جهت تأمین اهداف امداد امام.
۸- تخصیص اعتبارات مصوب، وصول مطالبات، پرداخت دیون و عقد قراردادهای مورد نیاز با حق تفویض اختیار.
۹- حفظ امکانات امداد امام و استیفای کلیهٔ حقوق مربوطه از اشخاص حقیقی و حقوقی، اقامهٔ هر نوع دعوی نزد مراجع ذیصلاح و صلح و ساز و ارجاع امر به داوری با حق توکیل.
۱۰- اعطای وام و استقراض و تحصیل هر نوع اعتبار در چهارچوب اساسنامه و برنامه و بودجه و سیاست‌های مصوب هیأت امنا.
۱۱- پذیرش نذورات، تبرعات، زکوات، صدقات، موقوفات، هبه، هدایا و کمک‌های داخلی و خارجی برای امداد امام.
تبصره: پذیرش هبه و هدایا و کمک‌ها در چهارچوب آیین نامه مصوب هیأت امنا خواهد بود.
۱۲- افتتاح و انسداد حساب جاری و پس انداز و سپردهٔ مورد نیاز در بانک‌ها و سایر مؤسسات اعتباری و مالی داخل و خارج از کشور و نگهداری حساب‌های امداد امام و صدور مجوز افتتاح حساب برای مؤسسات و سازمان‌های وابسته.
۱۳- تأیید، صدور و ابلاغ دستورالعمل‌ها، بخشنامه‌ها و روش‌های اجرایی.
۱۴- تشخیص، تعهد، تسجیل و صدور اجازه پرداخت تعهدات بودجه‌ای، هدایا و سایر درآمدها در چهارچوب برنامه و بودجهٔ مصوب.
۱۵- رییس امداد امام می‌تواند نسبت به معرفی فردی به عنوان قائم مقام به هیأت امنا اقدام نماید.
تبصره: قائم مقام پس از تأیید هیأت امنا با حکم رییس امداد امام منصوب و در چارچوب اختیاراتی که از سوی رییس امداد امام به ایشان تفویض می‌گردد، انجام وظیفه می‌نماید. اسناد مالی حساب خزانه‌ای امداد امام با امضای رییس یا قائم مقام امداد امام و معاون مربوطه و مهر امداد امام صادر خواهد شد.
ماده پانزده:
سال مالی امداد امام از اول فروردین ماه هر سال شروع و در آخر اسفندماه همان سال پایان می‌پذیرد.
تبصره ۱: حساب‌های سالانه، کمک‌ها و اعتبارات دولتی در چهارچوب ضوابط و مقررات مربوطه و مصوبات هیأت امنا تهیه و تنظیم می‌گردد.
تبصره ۲: صورت حساب‌های مالی و محاسباتی و یادداشت‌های همراه و اعتبارات مربوط به ولی فقیه و درآمدهای اختصاصی امداد امام مطابق ضوابط مربوطه توسط رییس امداد امام تهیه و به همراه گزارش عملکرد سالانه به هیأت امنا ارائه می‌گردد.
تبصره ۳: گزارش عملکرد سالانه و گزارش‌های سالیانهٔ مالی و محاسباتی (موضوع تبصره ۲) می‌بایستی توسط رییس امداد امام حداکثر تا پایان مردادماه سال بعد به بازرس (حسابرس) ارائه و گزارش بازرسی حداکثر تا پایان مهرماه به هیأت امنا تحویل گردد و حداکثر تا پایان آبان ماه همان سال به تصویب هیأت امنا برسد.
تبصره ۴: تصویب عملکرد و حساب‌های امداد امام (موضوع تبصره ۲ و ۳) توسط هیأت امنا به منزلهٔ ارائه مفاصا حساب به رییس امداد امام است.
تبصره ۵: یک نسخه از گزارش مصوب عملکرد و حساب‌های سالانه مالی و محاسباتی امداد امام با امضاء رییس هیأت امنا به محضر مبارک مقام معظم رهبری (مدظله العالی) ارسال می‌گردد.
ماده شانزده:
محدودیت‌ها:
الف – معاملات امداد امام با اعضاء هیأت امنا، رؤساء و مدیران و اقارب سببی و نسبی آنها تا درجه سوم اعم از مستقیم و غیرمستقیم ممنوع خواهد بود.
ب – انجام فعالیت‌ها و معاملات نظیر وظایف امداد امام برای مدیران و مسؤولین آن ممنوع است.
ماده هفده:
انحلال امداد امام صرفاً با حکم مقام معظم رهبری (مدظله العالی) قابل انجام خواهد بود.
ماده هجده:
اساسنامهٔ اولیه کمیتهٔ امداد امام خمینی (ره) که در تاریخ ۱۳۶۶/۳/۲۰ تنظیم و به توشیح رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) رسیده است با اذن مقام معظم رهبری حضرت آیت االله العظمی خامنه‌ای (مدظله-العالی) در تاریخ ۱۳۸۰/۹/۲۹ با تغییراتی به توشیح معظم له رسید و مجدداً در تاریخ ۱۳۹۴/۱/۱۵ بازنگری و در ۱۸ ماده و ۱۳ تبصره مورد تأیید ایشان قرار گرفت.
